The battle of the Milvian Bridge, between the Roman Emperors Constantine I and Maxentius, 312. Etching by P. Aquila, 1683, after Giulio Romano after Raphael.

Romae [Rome] : Typis Dominici de Rossi, [1722]

4 prints : etching, with line engraving ; platemark 67.3 x 42.6 cm (sheet 1), platemark 67.6 x 41.8 cm (sheet 2), platemark 67.9 x 43.1 (sheet 4)

In aula Constantiniana. Pugnam, cladem, victoriam, quam, Constantinus imperator cum Maxentio commisit, eiusque intulit copijs, et divinitus promissam adeptus fuit, pingere iam cae / [pe]rat Raphael; sed mortem sibi ante diem cum praesensisset instare, non minore animi pietate, quam fortitudine, certamen omnium longe gravissimum ad exitum perduce / re cogitavit. Nemo pictor inventus est, qui Veneris eam partem absolveret, quam Apelles inchoatam reliquit ad perficiendum tamen hoc arduum, ac difficillimum opus, Julio Romano, Apellis / Urbinatis alumno, et animus, et pares animo vires non defuerunt. Universam bellici discriminis faciem in ficto peristromate (quod villis, auroqve textam, pendensque dix / [e]ris e pariete, si solum oculis adhibeas fidem) explicuit. Utriusque exercitus congressae acies trans Tyberim iacentes campos inundant immixti equitibus pedites, cataphract / arij velitibus, latinis barbari, ensem acinaci, pugioni larissam, scuto peltam opponunt. Inter arma, inter caedes dum fertur equo imperator, viamque fulminea sternit hasta, / praedonum ductoribus subscissa fuisse capita: ipsumq cernit Romanae urbis tyrannum in subiectos fluminis gurgites praecipitem corruisse qui placidus Coclitem, patriae libertatis propugn / atorem sustinuit, Tybris, aestu furens, Maxentium, eversorem absorbuit. Nec solum unda, sed aether quoque militavit, fuditque hostes. Sic Constantinus iuvari meruit: sic debuit Roma servari. Raph. Sanct. Urb. inv. in Pal. Vat. Petrus Aquila del; et incid. The engraved description of the painting continues in two lines across the four prints so that they are read in sequence when the sheets are framed or displayed together

[State II, in which the dedication to Queen Christina is replaced by a description of the painting].

Sheet 1: cavalry and infantry fighting each other. Lettering : Pugnam, cladem, victoriam, quam, Constantinus imperator cum Maxentio commisit, eiusque intulit copijs, et divinitus promissam adeptus fuit, pingere iam cae[perat] [... dixe]ris e pariete, si solum oculis adhibeas fidem) explicuit. Utriusque exercitus congressae acies trans Tyberim iacentes campos inundant immixti equitibus pedites, cataphract[arii]

Sheet 2: the mêlée of battle. Lettering : In aula Con[stantiniana] [caepe]rat Raphael; sed mortem sibi ante diem cum praesensisset instare, non minore animi pietate, quam fortitudine, certamen omnium longe gravissimum ad exitum perduce[re] [...] [cataphract]arij velitibus, Latinis barbari, ensem acinaci, pugioni larissam, scuto peltam opponunt. Inter arma, inter caedes dum fertur equo imperator, viamque fulminea sternit hasta, [...]

Sheet 3 lettering : [In aula Con]stantiniana. [perduce]re cogitavit. Nemo pictor inventus est, qui Veneris eam partem absolveret, quam Apelles inchoatam reliquit ad perficiendum tamen hoc arduum, ac difficillimum opu Julio Romano, Apellis [...] praedonum ductoribus subscissa fuisse capita: ipsumq cernit Romanae urbis tyrannum in subiectos fluminis gurgites praecipitem corruisse qui placidus Coclitem, patriae libertatis propugn[atorem]

Sheet 4: Maxentius and his army drown in the river Tiber. Lettering : Urbinatis alumno, et animus, et pares animo vires non defuerunt. Universam bellici discriminis faciem in ficto peristromate (quod villis, auroqve textam, pendensque dix[eris] ... [propugn]atorem sustinuit, Tybris, aestu furens, Maxentium, eversorem absorbuit. Nec solum unda, sed aether quoque militavit, fuditque hostes. Sic Constantinus iuvari meruit: sic debuit Roma servari. Raph. Sanct. Urb. inv. in Pal. Vat. Petrus Aquila del; et incid.

G.B. Pezzini, S. Massari, S.P. Valenti Rodinò, Raphael invenit, Roma: Edizioni Quasar, 1985, pp. 113-114 and p. 516

Wellcome Collection 3045997i

After a painting designed by Raphael and painted by Giulio Romano in the Stanza di Costantino in the Vatican